Op 1 januari 2023 maakte het capaciteitstarief haar intrede in België. En dat ging niet zonder slag of stoot. Er heerste meteen wat onzekerheid, want veel huishoudens dachten dat hun elektriciteitsfactuur automatisch de hoogte in zou schieten. Maar wees gerust, er zijn voldoende, relatief eenvoudige maatregelen die jij kan nemen om je factuur laag te houden.
Wat is het capaciteitstarief?
Eigenlijk is het capaciteitstarief niet helemaal nieuw. Het is namelijk een bijdrage voor jouw gebruik van het elektriciteitsnet. En dat bestaat al jaar en dag. Al is de manier waarop die bijdrage wordt berekend nu wél veranderd.
Vroeger betaalde je – naast de kost van de stroom zelf – een bijdrage aan je distributienetbeheerder op basis van je werkelijke verbruik.
Vanaf 1 januari 2023 zit de berekening van die distributienetkosten iets anders in elkaar. Nu wordt de bijdrage ook deels berekend op het gemiddelde van je verbruikspieken. Dus waar vroeger je nettarief enkel bestond uit een bijdrage voor jouw werkelijke verbruik, betaal je nu extra wanneer je het net meer belast. En dat is eigenlijk veel logischer. Want een hogere belasting van het net vraagt een andere infrastructuur.
Waarom werd het capaciteitstarief ingevoerd?
We gebruiken met z’n allen veel meer elektriciteit. Dat komt enerzijds door de energietransitie en anderzijds door het streven naar energieonafhankelijkheid. Hierdoor verwarmen en verplaatsen we ons steeds meer en steeds vaker elektrisch. Dat is goed, want ons gebruik van fossiele brandstoffen daalt. Maar die warmtepompen en elektrische wagens creëren een toenemende druk op ons elektriciteitsnet.
Kort gezegd: het capaciteitstarief moet overbelasting van het elektriciteitsnet vermijden.
Het capaciteitstarief moedigt daarom gezinnen en bedrijven aan om het net efficiënter te gebruiken. Want hogere pieken, vragen een zwaarder net, en dat betekent meer investeringen. Wanneer we allemaal efficiënter omspringen met energie, blijft het gebruik ervan voor iedereen betaalbaar.
Op wie is het capaciteitstarief van toepassing?
Deze nieuwe berekening is van toepassing op iedereen, dus niet enkel wanneer je een digitale meter hebt. Ook gezinnen en kleine bedrijven met een analoge meter betalen het capaciteitstarief, weliswaar wordt het hier op een andere manier berekend. Grote bedrijven betaalden al langer het capaciteitstarief. Momenteel geldt er een uitzondering voor huishoudens met een sociaal tarief. Zij betalen het vaste, sociale €/kWh tarief.
Hoe wordt het capaciteitstarief berekend?
De berekening hangt ervan af. Heb je al een digitale meter? Dan is het capaciteitstarief en de bijhorende berekening volledig van toepassing. Heb je momenteel nog een analoge meter? Ook dan is de berekening deels – maar niet helemaal – veranderd.
Voor de intrede van het capaciteitstarief werd je nettarief gebaseerd op je totale verbruik in kilowattuur (kWh). Je werkelijke verbruik. Maar vanaf 1 januari 2023 betaalt iedereen een minimumbijdrage. Die minimumbijdrage komt overeen met een verbruik van 2,5 kW.
1) Situatie 1: Je hebt een digitale meter
Heb je een digitale meter, dan kijkt de VREG iedere maand naar je hoogste kwartierpiek in kilowatt (kW). Dit is je maandpiek en die kan je zelf in je ‘Mijn Fluvius’-account opvolgen via mijn.fluvius.be.
Daarnaast wordt er elke maand de gemiddelde maandpiek berekend. De gemiddelde maandpiek is het gemiddelde van al je maandpieken van de voorbije 12 maanden.
Voor je jaarafrekening wordt er gekeken naar het gemiddelde van alle gemiddelde maandpieken in je facturatieperiode. Dit is je effectieve nettarief.
2) Situatie 2: Je hebt nog een analoge meter
Ook al registreert de analoge meter geen pieken (kW), toch is ook hier de berekeningswijze veranderd. Je nettarief bestaat vanaf nu uit twee delen. Een vaste bijdrage die overeenkomt met een maandpiek van 2,5 kW. Dit is de minimumbijdrage voor gezinnen met een digitale meter. Deel twee blijft hetzelfde als voorheen. Dit wordt berekend op basis van je werkelijk verbruik.
10 tips om je maandpiek laag te houden
Omdat de belangrijkste factor de maandpiek is, is het zaak om die zo laag mogelijk te houden. Met al een paar relatief kleine aanpassingen maak je een groot verschil.
Tip 1: Ken je energieverbruik
Dat is eigenlijk maar een kleine moeite. Door een oogje in het zeil te houden, kan je sneller ingrijpen. Bij een digitale meter volg je je verbruik op via mijn.fluvius.be (link). Bij een analoge meter geef je maandelijks je meterstanden in via de app van je energieleverancier.
Tip 2: Spreid je verbruik
Zet niet je wasmachine, droogkast én vaatwasser aan wanneer je jouw elektrisch wagen oplaadt en de airco op volle toeren draait. Op die manier creëer je gegarandeerd een hoge piek. Pak het iets strategischer aan en spreid je verbruik – indien mogelijk – doorheen de dag en de avond.
Tip 3: Gebruik een energiebeheersysteem
Je verbruik in realtime opvolgen? Dat doe je met een energiebeheersysteem. Zo’n energiebeheersysteem houdt bij wat je verbruikt en wat je opwekt. Bovendien stuurt het bij wanneer je een bepaald vermogen uit het net trekt.
Een voorbeeld: je komt ’s avonds thuis en je laadt je auto op. Daarnaast verwarmt de warmtepomp je woning en begin je aan het avondeten. Dat zijn verschillende zware verbruikers die tegelijk aanstaan. Door op dat moment je auto nog niet op te laden en de warmtepomp even uit te schakelen, vermijd je een hoog piekverbruik.
Tip 4: Installeer zonnepanelen
Tegenwoordig zijn zonnepanelen niet meer weg te denken. Dat is goed voor het milieu en voor je verbruik. Met zonnepanelen wek je je eigen stroom op en verhoog je je zelfconsumptie.
Tip 5: Installeer een thuisbatterij
Heb je zonnepanelen? En een elektrische wagen? In dat geval is een thuisbatterij zeker interessant. Met zonnepanelen wek je groene energie op, maar die kan je niet altijd meteen benutten. Een thuisbatterij slaat deze energie op om ze op een later moment te gebruiken.
Belangrijk: een thuisbatterij is niet voor ieder gezin even nuttig. Dit hangt af van je levensstijl.
Tip 6: Laad je elektrische wagen traag op
Snelladen zorgt voor heel wat extra belasting op het net. Met traag (of normaal) laden vermijd je overbelasting, en dus een hoge maandpiek. Een voorbeeld: laad je je wagen één keer per maand op aan de volle 22 kW dan betaal je hiervoor € 880 aan capaciteitstarief.
Tip 7: Kies voor zuinigere elektrische apparaten
Koop je een nieuwe koelkast? Als je budget het toelaat, raden we je aan om eentje te kopen met een zuinig energielabel A.
Tip 8: Maak je elektrische apparaten slim
Met een slimme stekker maak je elk apparaat, inderdaad, slimmer. Nu kan je je apparaat op afstand bedienen, je energieverbruik bijhouden, timers instellen en zo sluimerverbruik verminderen.
Tip 9: Zet in op goed isoleren
Door je woning beter te isoleren, kan je heel wat energie besparen op verwarming tijdens de koude, donkere maanden. Een goed geïsoleerde woning houdt de warmte vast, waardoor het sneller opwarmt en langer warm blijft.
Tip 10: Laat een energieaudit uitvoeren
Met een energieaudit zie je meteen waar je energievreters zitten en krijg je tips om je verbruik te optimaliseren. Meer info over energieaudits vind je hier.
Het capaciteitstarief lijkt op het eerste gezicht misschien ingewikkeld en nadelig. Maar het biedt ook kansen. Het spoort je aan om meer inzicht te krijgen in én actief aan de slag te gaan met je energieverbruik.
Ook jouw energieverbruik aanpakken? Maak vrijblijvend een afspraak met een van onze experts.
